De lokale besturen blijven het bestuursniveau waarin de burgers het grootste vertrouwen hebben. Niettemin ontsnappen ook de steden en gemeenten niet aan het onverbiddelijke oordeel van de bevolking. Het volstaat al lang niet meer om beslissingen te nemen die juridisch correct zijn. De manier waarop de lokale bestuurders en administratie tot die beslissingen komen en de context waarin ze werken, zijn zeker zo belangrijk. Deontologie en integriteit eisen daarom een steeds prominentere plaats op binnen het besluitvormingsproces.

Ook de decreetgever is zich bewust van het belang van deontologie en integriteit in de werking van het lokaal bestuur. Het Decreet van 3 februari 2023 tot wijziging van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, wat betreft de oprichting van een deontologische commissie bij de gemeenteraad en de districtsraad (B.S.20/02/2023) vulde nog zeer recent het wettelijke kader verder aan.

GD&A Advocaten voerde daarom een onderzoek uit bij alle Vlaamse lokale besturen rond dit thema. Voorbije zomer werd door GD&A Advocaten een enquête gelanceerd bij de Vlaamse lokale besturen, over deontologie en integriteit.

In dit flashartikel delen wij graag met u de resultaten van deze enquête.

• Eén vierde van de lokale besturen beantwoordde deze enquête. Dit toont aan dat deontologie en integriteit een actueel thema is bij de lokale besturen. GD&A Advocaten dankt de deelnemers voor hun feedback.
  
• Drie vierde van de lokale besturen bevestigt dat deontologie en integriteit elementen zijn die effectief behoren tot de organisatiecultuur en/of de missie, visie en waarden van het lokaal bestuur. Een vierde van de besturen bevestigt dat deontologie en integriteit elementen zijn die zouden moeten behoren tot de organisatiecultuur en/of de missie, visie en waarden van het lokaal bestuur, maar dat dit vandaag nog niet het geval is. Minstens een vierde van de lokale besturen heeft dus nog heel wat werk voor de boeg.
  
• 28% van de lokale besturen heeft geen uitgewerkte meldingsprocedure bij deontologische of integriteitsvraagstukken. 72% heeft wel een procedure. Dit percentage is iets lager dan het aantal besturen dat bevestigt dat deontologie en integriteit elementen zijn die effectief behoren tot de organisatiecultuur en/of de missie, visie en waarden van het lokaal bestuur. Dit betekent dat enkele besturen geen procedure hebben, terwijl deontologie en integriteit wel tot hun kernwaarden behoren.
  
• 72% van de lokale besturen laten deontologie en integriteit aan bod komen in de communicatie, opleidingen,… van de organisatie. Bij 28% is dat nog niet het geval.
  
• 13% van de lokale besturen hebben de decretaal verplichte deontologische commissie nog niet opgericht. 87% voldoet al wel aan deze verplichting. 46% van de besturen die reeds over een commissie beschikken, hadden er nog geen voor 2023.
  
• Alle besturen met een deontologische commissie beschikken ook over een deontologische code. Bijna alle besturen zonder deontologische commissie hebben toch een deontologische code. Slechts één bestuur, dat heeft geantwoord op de enquête, beschikt noch over een deontologische code noch over een deontologische commissie.
  
• Bij 45% van de lokale besturen zijn er reeds klachten geweest rond deontologie en/of integriteit of werden hierover discussies gevoerd op de raad. Dit antwoord bevestigt in elk geval het praktische belang van dit thema. De problematiek blijft niet beperkt tot een principieel debat.
  
• 18% van de lokale besturen met deontologische code hebben het VVSG-model niet gehanteerd en hebben een eigen code uitgewerkt. Van de overige 82% heeft de helft het VVSG-model integraal overgenomen en heeft de helft het VVSG-model grondig aangepast.
  
• Bij 47% van de lokale besturen krijgen de medewerkers en de mandatarissen opleidingen op het vlak van deontologie en/of integriteit.
  
• Slechts 13% van de lokale besturen laat zich thans begeleiden door een externe deskundige op het vlak van deontologie en/of integriteit.

De resultaten van deze enquête bevestigen dat de lokale besturen zich erg bewust zijn van de verankering van deontologie en integriteit in hun organisatie, maar dat er bij de meeste besturen nog veel werk op de plank ligt.

GD&A Advocaten biedt rond het ontwerp deontologie en integriteit een gedifferentieerde dienstverlening aan op maat. Onder meer volgende aspecten komen daarin aan bod:

• Deontologische Quick scan;
• Bijstand bij zelfevaluatie;
• Opmaak werkbare deontologische codes;
• Bestuursbrede uitbouw van de integere organisatie;
• De praktische uitbouw en de werking van deontologische commissies of Integriteitscomité;
• On the spot vorming en opleiding gezagsdragers inzake morele dilemma ’s en integriteitsvraagstukken;
• Organisatie van intervisie voor de AD’ s en andere leidinggevenden;
• Organisatie algemene seminaries / workshops / trainingen / Best Practices;
• Ter beschikking stelling van een integriteitscoördinator / integriteitsactor;
• Eerstelijns klankbord, steunpunt, expertisepunt;
• Klokkenluidersregeling (tot bijstand on the spot)
• Awareness en vertaling bij overheidsopdrachten;
• Corporate Governance verzelfstandigde entiteiten;
• Forensisch onderzoek;
• Vertaling integriteit in organisatiebeheersing
• (…)

Ethics must not only be done, but must also be seen to be done.

GD&A-seminarie Deontologie en integriteit

GD&A Advocaten organiseert bovendien op 22 februari 2024 te Lokeren en 21 maart 2024 te Eksel een seminarie over het thema deontologie en integriteit.

Doelgroep: medewerkers en mandatarissen van lokale besturen

Sprekers: Cies Gysen, Jonas De Wit, Steven Michiels en Luc Kupers (moderator)

Programma:

• Rechtsstaat, ethiek, integriteit en deontologie in VUCA-time.
• Verbodsbepalingen voor mandatarissen & personeel
• Deontologie en integriteit in het licht van de organisatiebeheersing
• Klokkenluidersregeling
• Audit Vlaanderen & forensische audits
• Deontologische code en gemeenteraadscommissie
• Toepassing in praktische cases

Locaties en data:

• 22 februari 2024 van 13u tot 17u:
  Kantoor GD&A Advocaten Lokeren, Stationsplein 10, 9160 Lokeren
• 21 maart 2024 van 13u tot 17u
  Kantoor GD&A Advocaten Eksel, Stationsstraat 1, 3940 Hechtel-Eksel

We ontvangen u graag vanaf 12u30 en praten aansluitend na bij een glaasje champagne.

Inschrijven:

• Ik schrijf me in via deze link: 22 februari 2024: Lokeren
• Ik schrijf me in via deze link: 21 maart 2024: Eksel

Prijs:

190,00 EUR incl. btw