Gemeenten en intercommunales/intergemeentelijke samenwerkingen: van ontzorgd naar bezorgd?
16 juni 2025
Zijn lokale besturen voldoende op de hoogte van de activiteiten en transacties door de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden waarin zij deelnemen?
Een vraag die andermaal op scherp gesteld wordt door een artikel in de recentste weekendeditie van De Tijd over intercommunale Cipal. Een vraag die ook niet los gezien kan worden van de juridische verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden van de lokale besturen en hun vertegenwoordigers in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (en andere verzelfstandigde structuren).
GD&A Advocaten maakt uw bestuur graag wegwijs in dit thema met inhouse-opleidingen.
De Tijd berichtte afgelopen zaterdag over mogelijke ontsporingen in de schoot van de dienstverlenende vereniging Cipal en diens verbonden entiteiten alsmede over de negatieve gevolgen hiervan voor lokale besturen naar aanleiding van de verkoop van Cipal-Schaubroeck nv aan buitenlandse overnemers.
Los van de concrete casus in kwestie, waarover het laatste woord nog niet gezegd lijkt, blijkt in elk geval nogmaals dat transparantie essentieel is voor de legitimiteit van structuren als intercommunales, die de laatste jaren in de publieke opinie sowieso (soms te) snel geassocieerd worden met achterkamerpolitiek, zeker wanneer er ook sprake is van structurele samenwerkingen met private actoren. Als lokale besturen niet of onvoldoende op de hoogte zijn van beleidskeuzes en de manier waarop publieke middelen besteed worden, dan dreigt niet enkel een democratisch deficit maar rijzen ook juridische vragen rond de rol van de lokale besturen en hun vertegenwoordigers.
Van lokale besturen kan verwacht worden dat zij niet alleen zorgvuldig omgaan met hun eigen activiteiten en uitgaven, maar ook voorzien in een diligente opvolging en evaluatie van de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (en andere structuren) waarop zij beroep doen. Enerzijds omdat dit onontbeerlijk lijkt voor het maken van de juiste strategische keuzes (bijv. afweging van de voor-/nadelen van het al dan niet verlengen van een participatie t.o.v. eventuele alternatieven). Anderzijds om te vermijden dat gaandeweg beleidsvisies al te veel divergeren of lokale belangen ondergesneeuwd dreigen te geraken in meer bedrijfseconomische afwegingen.
Bij eventuele onregelmatigheden rijst bovendien een aansprakelijkheidsvraagstuk. Ook hier is belangrijk dat lokale besturen en hun vertegenwoordigers zich bewust zijn van de verwachtingen en verantwoordelijkheden die gepaard gaan met het opnemen van bestuursmandaten in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en andere verzelfstandigde structuren:
- Wat is de rol van bestuurders en in welke gevallen kunnen zij (al dan niet hoofdelijk) aansprakelijk gehouden worden?
- Wanneer is er sprake van belangenconflicten en hoe moet hiermee omgegaan worden?
- Kan de aansprakelijkheid van bestuurders ingedekt worden?
- Wat is de impact van kwijtingen?
- Wat met verjaring?
- …
Als trouwe partner van de lokale besturen staat GD&A Advocaten klaar om uw bestuur wegwijs te maken in dit thema met inhouse-opleidingen op maat.