Middels een wijzigingswet d.d. 8 februari 2023 werden enkele bepalingen aangevuld / geschrapt in (vooral) de Overheidsopdrachtenwet. Deze wijzigingen betreffen hoofdzakelijk de bepalingen die betrekking hebben op het bestuur en de transparantie.

Inleiding

Op 16 februari 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad de wet van 8 februari 2023 tot wijziging van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten en de wet van 17 juni 2016 betreffende de concessieovereenkomsten, met betrekking tot bestuur.

Wat de wijziging van deze laatste wet betreft, werd dit beperkt tot het opheffen van artikel 59, §4 i.v.m. de bevoegdheid van de Koning om te bepalen welke gegevens door aanbesteders moeten gerapporteerd worden.

De voornaamste aanpassingen van de wijzigende wet wat betreft de Overheidsopdrachtenwet zijn tweeledig: enerzijds wordt het gebruik van elektronische communicatiemiddelen uitgebreid, anderzijds krijgen we een veralgemening van de aankondiging van gegunde opdrachten.

De finaliteit hiervan is een meer gestructureerde methode van gegevensinzameling met betrekking tot overheidsopdrachten, inzonderheid wat betreft de overheidsopdrachten beneden de Europese aanbestedingsdrempels. Op deze manier kan er tot een kwaliteitsvolle monitoring van de overheidsopdrachten worden gekomen, wat dan weer tot meer transparantie leidt aangezien de gegevens publiek toegankelijk zullen gemaakt worden.

Overzicht van de voornaamste wijzigingen

1. Uitbreiding gebruik van elektronische communicatiemiddelen

Voor de wijzigende wet was de aanbesteder niet verplicht om het gebruik van elektronische communicatiemiddelen voor te schrijven bij een overheidsopdracht geplaatst volgens de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking of oproeping tot mededinging en waarvan de geraamde waarde lager was dan de drempel voor de Europese bekendmaking.

Door de wijzigingswet wordt dit nu wel verplicht.

Voor het indienen van offertes zal ook bij deze procedures vanaf 1 september 2023 gebruik gemaakt moeten worden van elektronische platformen voor alle opdrachten die vanaf die dag worden bekendgemaakt en voor alle opdrachten waarvoor vanaf die dag uitgenodigd wordt tot het indienen van een offerte.

2. Veralgemening van de (vereenvoudigde) aankondiging van gegunde opdrachten

Naast de reeds bestaande verplichting om een vereenvoudigde aankondiging van gegunde opdracht boven de Europese drempels te publiceren, voert de wijzigingswet deze verplichting nu ook in voor opdrachten en raamovereenkomsten onder de drempels voor Europese bekendmaking en bij niet-gunning. Dit met betrekking tot de resultaten van de plaatsingsprocedure.

Deze aankondiging dient uiterlijk dertig (30) kalenderdagen na de sluiting van de opdracht of de raamovereenkomst doorgestuurd te worden.

Ook hier is de grotere transparantie het einddoel.

Inwerkingtreding: 1 september 2023, ook voor de lopende opdrachten en raamovereenkomsten die op dat moment nog niet werden gegund.

3. Transparantie omtrent de totale waarde van gegunde deelopdrachten in het kader van raamovereenkomsten

In het geval van raamovereenkomsten dient de aanbestedende overheid uiterlijk op 15 februari van elk jaar - aan het in artikel 163, § 2, Overheidsopdrachtenwet bedoelde aanspreekpunt - de totale waarde over te maken van de opdrachten die werden gegund op grond van dergelijke raamovereenkomsten gedurende het voorafgaande jaar.

De totale waarde van deze opdrachten wordt per begunstigde onderneming opgesplitst naargelang het gaat om opdrachten voor werken, leveringen of diensten. De registratie van de begunstigde onderneming gebeurt op basis van haar identificatienummer dat voor de Belgische ondernemingen overeenkomt met het ondernemingsnummer dat wordt toegekend bij de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen.

De aanbesteders worden er wel uitdrukkelijk op gewezen dat deze jaarlijkse rapportering de door de aanbestedende overheid door te voeren continue monitoring niet vervangt. De aanbesteders blijven verantwoordelijk voor het doorvoeren van een continue monitoring van het gebruik van de raamovereenkomst, zodat kan nagegaan worden dat de maximale hoeveelheid of waarde van de raamovereenkomst niet wordt overschreden.

Ter herinnering, de aanbesteders moeten erover waken dat de aankondiging en, in voorkomend geval, de opdrachtdocumenten een maximale hoeveelheid of waarde bepalen voor de te verrichten werken, leveringen of diensten. De afwezigheid van deze vermelding is strijdig het beginsel van gelijke behandeling en het transparantiebeginsel (zie overweging 61 van het arrest C-23/20 van 17 juni 2021 van het Hof van Justitie (Simonsen & Weel)).

Daarom dient de aanbesteder in de opdrachtdocumenten precieze bepalingen op te nemen die haar toelaten toezicht te houden op de uitvoering van de raamovereenkomst. In dit kader is het aan haar om de maximale hoeveelheid of waarde te bepalen en erover te waken dat deze niet overschreden wordt.

Inwerkingtreding: 1 januari 2025, ook voor de lopende opdrachten en raamovereenkomsten die op dat moment nog niet werden gegund.

4. Toevoeging aan artikel 85 betreffende de mogelijkheid tot niet-gunning / sluiting

Artikel 85 Overheidsopdrachtenwet bepaalt dat het volgen van een plaatsingsprocedure geen verplichting tot gunnen of sluiten van de opdracht inhoudt.

De aanbestedende overheid moet nu, zodra zij besluit om een opdracht niet te gunnen / sluiten of als zij beslist om de procedure te herbeginnen, dit bekendmaken. Dit kan ofwel door een aankondiging van gegunde opdracht of, indien van toepassing, een vereenvoudigde aankondiging van gegunde opdracht.

In de parlementaire voorbereiding vinden we als voornaamste reden hiervoor:

“De bekendmaking van deze beslissingen om van de opdracht af te zien is belangrijk om de betrouwbaarheid van de gegevens die beschikbaar zijn voor de analyse van de aankondigingen van gegunde opdrachten te consolideren.”

Deze verplichting is reeds in werking getreden op de tiende dag na de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad, zijnde op 26 februari 2023.

5. Opdrachten van beperkte waarde – artikel 165 Overheidsopdrachtenwet

Voor deze opdrachten wordt geen aankondiging van gegunde opdracht opgelegd.

Wel wordt er in een nieuwe procedure voor gegevensinzameling voorzien. Het volstaat dat de aanbesteders elk jaar, uiterlijk op 15 februari, de totale waarde van hun opdrachten van beperkte waarde die het voorafgaande jaar werden gesloten, doorgeven aan het aanspreekpunt. Daartoe gebruiken ze een specifiek elektronisch formulier dat door de federale dienst bevoegd voor het digitaliseren van de processen en de transacties in verband met overheidsopdrachten (op heden de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning) wordt ter beschikking gesteld.

De totale waarde van hun opdrachten van beperkte waarde moet worden opgesplitst naargelang het gaat om opdrachten voor werken, leveringen of diensten, maar eveneens per begunstigde onderneming.

Deze wijziging treedt in werking op 1 januari 2025, ook voor de lopende opdrachten en raamovereenkomsten die op dat moment nog niet werden gegund

***

Heeft u vragen over de correcte toepassing van de gewijzigde regels? Contacteer GD&A Advocaten vandaag nog!