Gezamenlijke communicatie door GD&A en BDO

De nieuwe Vlaamse regering zet in het regeerakkoord duidelijk in op sterke lokale besturen. Hierin lezen we dat:

1. nieuwe fusies tussen lokale besturen verder uitgevoerd worden op vrijwillige basis;
2. de Vlaamse regering deze fusies financieel kan ondersteunen indien de fusie leidt tot een minimale schaalgrootte. De financiële ondersteuning wordt gedifferentieerd naargelang de bereikte schaalgrootte;
3. de Vlaamse regering al dan niet een fusievoorstel decretaal kan bekrachtigen.

Bestuurskracht gaat over meer dan alleen fusies en regiovorming

Bij BDO en GD&A geloven we dat fusies en regiovorming onder andere vertrekken van het idee dat inzetten op schaalvergroting leidt tot sterke en bestuurskrachtige lokale besturen. Het begrip ‘bestuurskracht’ duikt dan ook vaak op in debatten over schaalvergroting, maar het is niet altijd even duidelijk wat dit precies inhoudt.

Wij werken met de insteek van performantie: een overheid met voldoende bestuurskracht is in staat om de geformuleerde doelstellingen te realiseren op een efficiënte, effectieve en kwaliteitsvolle manier. Die basisinsteek heeft meteen ook tot gevolg dat schaalgrootte maar één van de vele onderdelen is om dit te realiseren en niet de enige variabele.

Slagkrachtiger worden kan ook zo

Onze experten zijn dan ook overtuigd dat het debat over sterke en slagkrachtige lokale besturen ruimer moet bekeken worden dan enkel en alleen fusies en regiovorming. Elk lokaal bestuur, klein of groot, heeft namelijk veel meer handvaten om slagkrachtiger te worden. We lichten er graag enkele toe:

• Regiovorming en intergemeentelijke samenwerking: gerichte samenwerkingen tussen gemeentes, die regelmatig evolueren in functie van hun effectiviteit, dragen bij tot het verhogen van de bestuurskracht.
• Manier van samenwerken en organiseren binnen het lokale bestuur: om meer bestuurskracht te creëren, moet elk lokaal bestuur enerzijds inspelen op de veranderende maatschappelijke context en anderzijds ook werkbaar zijn voor de aanwezige medewerkers. Elke lokaal bestuur zal dit evenwicht op een andere manier bereiken, maar het is aangeraden hier grondig bij stil te staan.
• Manier waarop dienst- en hulpverlening aangeboden wordt: het lokale bestuur blijft het bestuursniveau dat het dichtst bij de burger staat. Daarom is het belangrijk om het dienst- en hulpverleningsconcept verder te ontwikkelen en in te spelen op de nieuwe evoluties hierin.

Nog onduidelijkheid qua financiële stimuli en bekrachtigingscriteria

Op basis van de huidige tekst van het regeerakkoord is het op dit moment nog niet duidelijk hoe het uit te werken financieel ondersteuningspakket er zal uitzien. Als we afgaan op de ervaringen van de vorige fusiebewegingen, is het cruciaal dat dit pakket voldoende stimuli bevat om een duidelijk voordeel voor de geïnteresseerde lokale besturen te genereren. Wij kijken ook uit naar de oplossingen die de Vlaamse regering zal aanreiken voor het wergwerken van huidige fusieobstakels (bv. fiscale verschillen) en de variaties in de stimuli gelinkt aan de schaalgrootte, aangezien die duidelijk zullen weergeven wat de ideale schaalgrootte is voor lokale besturen volgens de Vlaamse regering.

De paragraaf met betrekking tot het al dan niet nemen van een decretaal initiatief rond een voorstel van fusie duidt bovendien aan dat de Vlaamse regering nog steeds een ‘filter’ kan inbouwen om fusievoorstellen decretaal te bekrachtigen of niet. BDO en GD&A vinden het belangrijk om hierover zo snel mogelijk duidelijkheid te krijgen. Welke criteria zal de regering gebruiken tijdens dit proces? Deze zullen ons namelijk ook inzicht geven in de manier waarop de Vlaamse regering het toekomstig lokale bestuur vorm wenst te geven, en zullen eveneens bepalen of de lokale besturen fusies en regiovorming als volwaardige alternatieven zullen ervaren.

Wij volgen de evoluties voor u op de voet en staan met onze experten ter beschikking om lokale besturen te ondersteunen bij deze bepalende oefening.

Tempora mutantur, nos et mutamur in illis.