Na de Nederlandse staat is nu ook de Franse staat door de rechter veroordeeld voor het niet nakomen van de vooropgestelde klimaatdoelstellingen. Zal de Belgische rechter zijn Nederlandse en Franse collega’s volgen?

Bij vonnis van 3 februari 2021 heeft de Administratieve Rechtbank van Parijs geoordeeld dat de Franse staat in gebreke is gebleven in de strijd tegen de klimaatopwarming. De Franse overheid is volgens de Administratieve Rechtbank haar eigen doelstellingen op het vlak van emissiereducties niet nagekomen. De Rechtbank stelde vast dat er een causaal verband bestaat tussen het nalatige klimaatbeleid van Frankrijk en de ecologische schade als gevolg van de klimaatopwarming. De Franse staat is volgens de Rechtbank daarom ten dele verantwoordelijk voor de ecologische schade die is ontstaan.

Het bestaan van ecologische schade als gevolg van de klimaatopwarming werd door de Franse staat niet betwist. Overigens erkent het Franse Burgerlijk Wetboek ecologische schade (‘préjudice écologique’) uitdrukkelijk als een juridisch begrip.

De Administratieve Rechtbank van Parijs veroordeelde de Franse staat tot het betalen van een symbolische euro voor de morele schade die de eisers, vier belangenorganisaties waaronder Greenpeace en Oxfam, hebben geleden. De vordering van een symbolische euro voor de ecologische schade werd afgewezen omdat het herstel van de ecologische schade volgens het Franse Burgerlijk Wetboek in beginsel in natura moet gebeuren.

De discussie over welke maatregelen nu precies moeten worden getroffen om de ecologische schade te herstellen of verdere ecologische schade te voorkomen, zal de Administratieve Rechtbank pas over twee maanden behandelen.

Het vonnis is bijzonder omdat de Franse rechter erkent dat de klimaatdoelstellingen van de overheid geen vrijblijvende idealen zijn, maar verbintenissen die verplichtingen scheppen in hoofde van de overheid. Wanneer de overheid zich ertoe verbindt bepaalde klimaatdoelstellingen te halen, kan zij aansprakelijk worden gesteld als zij deze doelstellingen niet haalt.

Het oordeel van de Administratieve Rechtbank van Parijs is indicatief voor de richting waaruit de rechterlijke wind stilaan begint te waaien. Nu zowel de Nederlandse als de Franse rechters hebben gewezen op de verantwoordelijkheid van de overheid om de klimaatdoelstellingen te halen, is de kans reëel dat ook in de Belgische klimaatzaak een veroordeling van de Belgische overheden volgt.

Ook lokale besturen waaronder meer dan 240 Vlaamse Gemeenten hebben zich in het kader van onder meer het Burgemeestersconvenant geëngageerd om tegen 2030 40 % minder broeikasgassen uit te stoten. Volgens de redenering van de Administratieve Rechtbank van Parijs zijn dergelijke engagementen alvast niet vrijblijvend, maar dwingende – en afdwingbare – verplichtingen zoals wij in eerdere nieuwsbrieven en artikelen signaleerden. In dit verband is het alvast bemoedigend dat heel wat lokale besturen thans middelen vrijmaken om hun klimaatverbintenissen na te komen.

Het integrale vonnis van de Administratieve Rechtbank van Parijs kan u nalezen via volgende link: http://paris.tribunal-administratif.fr/Actualites-du-Tribunal/Communiques-de-presse/L-affaire-du-siecle

Periculum in mora