De plenaire vergadering van de Kamer van Volksvertegenwoordigers keurde op 2 december 2021 een voorstel van resolutie goed dat pleit voor de opname van het begrip ‘ecocide’ in het internationaal strafrecht. België wordt hiermee, naast Frankrijk, het tweede Europees land dat officieel aangeeft ecocide in het strafrecht te willen incorporeren.

Hoewel het alsnog geen vaststaande definitie geniet, kan het begrip ‘ecocide’ algemeen omschreven worden als een grootschalige, langdurige vernietiging of ernstige beschadiging van ecosystemen. Denk bijvoorbeeld aan schade aan oceanen door overbevissing, ontbossing voor intensieve veeteelt en ernstige chemische verontreiniging van de bodem en het grondwater.

België is sinds geruime tijd een van de grote pleitbezorgers van de internationale stroming om dit concept op te nemen in het internationaal strafrecht. Met de goedkeuring van de resolutie geeft de Kamer een duidelijk mandaat aan de Belgische federale regering om mee de schouders te zetten onder een coalitie van landen die werk maakt van een nieuw internationaal verdrag. Verder wenst de Kamer dat de regering diplomatieke initiatieven opstart en ijvert om de bevoegdheid van het Internationaal Strafhof uit te breiden naar ecocide.

Ecocide gebeurt vandaag de dag immers nog vaak met rugdekking van het bestaande wettelijke instrumentarium. De vereenvoudiging van de mogelijkheid om grote vervuilers verantwoordelijk te stellen voor de aangebrachte milieuschade komt dan ook in het vizier. Eén en ander zal ook zijn impact hebben op de verschillende klimaatzaken zowel in binnen- als buitenland, waarop wij reeds de spotlight lieten schijnen in een aantal nieuwsbrieven (hier, hier, en hier).

Hoelang het duurt alvorens de klimaatslinger -op vlak van (strafrechtelijke?) aansprakelijkheid- ook zal doorslaan naar lokale besturen, is een vraag die allicht snel antwoord zal zien.

Waar op het lokale bestuursniveau eerder al verbintenissen werden aangegaan in de vorm van het Burgemeestersconvenant, tekenden 294 gemeenten recent ook in op het lokaal Klimaat- en Energieplan waarin ze zich expressis verbis engageerden voor minder uitstoot, meer groen, laadpalen, hernieuwbare energie, ontharding, renovaties en betere fietspaden. “En daar zal het niet stoppen”, dixit Vlaams minister Bart Somers.

Dergelijke engagementen en verbintenissen blijven evenwel niet vrijblijvend en resulteren -vroeger of later- in (afdwingbare) aansprakelijkheden.(hier) Of lokale besturen in Vlaanderen in rechte zullen aanlopen tegen klimaatverbintenissen, klimaatzorgplichten of zelfs ecocide, het betreft niet langer een ‘of-vraag’, maar veeleer een vraag naar het wanneer …

Epistula non erubescit.

To be continued