“In het begin geloofden wij dat wij naar het licht toegingen; vervolgens vermoeid door een wandeling zonder doel, lieten we ons gaan, de aarde, minder en minder vast, ondersteunde ons niet meer: zij opende zich. Vergeefs probeerden wij een pad naar een zonnig einde te volgen, de schaduwen verspreiden zich in en boven ons. Geen enkel schijnsel om ons te verlichten in onze val: de afgrond roept ons en wij luisteren.” (E. Cioran)

Voor 2022 wensten wij u, vanuit het GD&A Advocaten kenmerkend optimisme en positivisme, een collectief bruisen.

Jammer genoeg, - “Even if we don’t mention the war.” - lijkt de hoger geciteerde Cioran echter eerder gelijk te krijgen aangezien:

• De mens verdergaat op het pad waar deze al lang niet meer ontvangt wat de natuur hem aanbiedt, maar steeds vaker accapareert wat de natuur niet kan geven. Iedereen geeft blijkbaar alleen om de planeet zolang het geen persoonlijke inspanning kost en/of verworvenheden ondergraaft;
• Een tsunami van angstnieuws onze media overspoelt;
• Wij ons in een communicatieroes kapot communiceren;
• Steeds meer mensen een pantoffelbestaan leiden tussen bed en scherm, van alles op de hoogte doch apathisch;
• Surveillance in de vorm van convenience het dagelijks leven binnensluipt, het leven alzo steeds gerieflijker wordt, maar menselijke relaties onmogelijker;
• Het koninklijk “I” zich verliest in het alziend “eye” en het tribaliserend internet ons doof maakt voor de stem van de ander in een roes van identificerend denken dat altijd klaar is met alles. Google zij dank!

Verblind dolen wij rond in Kolonos. Er schijnt geen denkvermogen voorradig dat het problematische kan bijhouden. De catastrofen die nog niet hebben plaatsgevonden maar die kraken in het gebint, vormen een voedingsbodem voor alomtegenwoordige twijfel aan de beschaving (J. Huizinga) en angst voor minder heeft de plaats ingenomen van streven naar meer of beter. De politieke uitweg wordt alleen nog gezocht in uitstel van de ineenstorting. Zij hebben al rekening gehouden met het ergste. Het moet alleen nog gebeuren …

Exact veertig jaar geleden schreef Peter Sloterdijk zijn “Kritiek van de cynische rede”. Die cynische contouren domineren als nooit tevoren de maatschappelijke bühne, onder het motto “wij weten het en wij doen het toch”. Wat resteert, is een bezonken negativisme dat nauwelijks hoop voor zichzelf kan opbrengen, hoogstens wat ironie en zelfmedelijden.

Wij staan duidelijk voor een kantelmoment. Gaan wij in al onze verbijstering onze meest wezenlijke eigenschap, de mogelijkheid tot overpeinzen, verliezen? Of kan alsnog een nieuwe “coalition of the willing” gesloten worden rond een wervend nieuw project waarin mensen samen de hand aan de spreekwoordelijke ploeg slaan voor een betere toekomst?

“The world will not be destroyed by those who do evil, but by those who watch them without doing anything.” (A. Einstein). What if we fall? What if we fly?

Bij GD&A Advocaten geloven wij alvast dat het mogelijk is om het tij te keren en dat de enige manier om de toekomst te voorspellen erin bestaat deze zelf te creëren. De mens is het wezen dat steeds weer belast wordt met problemen die te groot zijn voor hem, doch die er telkens weer in slaagt om deze gemeenschappelijk te overwinnen.

In samenspraak met anderen kunnen wij buiten onze eigen referentiekaders treden en kunnen er dingen gebeuren die we in ons eentje niet voor mogelijk gehouden hadden.

En wij moeten in 2023 niet van scratch beginnen. Onze liberale democratische rechtsstaat biedt daarvoor voldoende fundament. De rechtsstaat is een historisch unicum, een onnatuurlijke, maar mooie en gewaagde poging van mensen om boven zich uit te stijgen. Het impliceert de ultieme edelmoedigheid in het recht dat de meerderheid toekent aan minderheden middels een bereidheid om samen te leven met een vijand en zelfs met een vijand die zwak is. Dit resulteerde in de welvaartsstaat, waarschijnlijk het enige 20ste-eeuws artefact dat de vergelijking met de middeleeuwse kathedralen kan doorstaan (P. Loobuyck). Dit moeten wij koesteren en bewaken.

Laat ons dat bouwwerk in 2023 verder stutten en versterken, vanuit een filosofie van zichzelf overtreffende uitbreiding van cirkels van verantwoordelijkheid en wederkerigheid. Daarbij kunnen wij ons laten inspireren door de ethiek van de warme solidariteit van Emmanuel Levinas en de epifanie van het gelaat van de ander dat ons persoonlijk raakt en radicaal verantwoordelijk maakt.

Een dergelijke ethiek geënt op “skills at imaginative identification” (R.Rorty) hangt onlosmakelijk samen met de concepten rechtsstaat en grondrechten. Deze visie op goed zijn en handelen willen wij doortrekken in onze professionele context. Bij GD&A Advocaten zetten wij, als public-minded professionals, in 2023 verder onverkort in op een hiermee samenhangende juridische beroepsethiek 2.0 met als premissen: rechtvaardigheid, matigheid, moed, praktische wijsheid, respect, dienstbaarheid, aandacht, integriteit, zorgzaamheid, mededogen en altruïsme (E. Lancksweert).

Met onze medewerkers en ons cliënteel zullen wij deze visie van gelaatsheid succesvol opponeren aan gelatenheid, en tegen harde hoofden en gepantserde zielen.

“C’est toute l’humanité qui nous regarde!” (E. Levinas)